Deze zomer beleeft onze jonge organisatie een unicum: we zullen op niet één, maar op maar liefst twee expedities naar de Doggersbank gaan. En niet na elkaar, maar tegelijk! Onze eigen Emilie en Menno verdelen zich over twee verschillende schepen voor belangrijk ecologisch onderzoek. De voorbereidingen zijn in volle gang en daar hoort ook een op maat gemaakte training bij: het maken van DNA-analyse van het zeewater.
De Doggersbank is het meest afgelegen deel van Nederland – de koninkrijksdelen in het Caraïbisch gebied niet meegenomen. Het is een hele dag varen om het te bereiken. Eenmaal aangekomen, kunnen de weersomstandigheden zo slecht zijn, en de zee zo onstuimig, dat werken op of onder water simpelweg niet mogelijk is. Daarom zijn expedities naar de Doggersbank grillig en kostbaar en kunnen we niet vaak naar dit gebied varen.
Kosten en schepen delen
Emilie: “Vaak organiseren wij samen met andere organisaties een expeditie. Dan gaan we met verschillende doelen naar de Doggersbank om elkaar te helpen en de kosten te delen. Zo nodigden wij eerder de makers van de Wilde Noordzee uit om scenes voor hun film te schieten en biologen om hun onderzoek te doen, terwijl wij zochten naar geschikte locaties voor actief herstel van paardenmosselriffen. Dit jaar werden wij uitgenodigd en toevallig voor twee expedities tegelijk! Een duikexpeditie met Stichting Duik de Noordzee Schoon en een onderzoeksexpeditie met het Duitse Senckenberg Instituut.”
Paardenmosselen
Voor het Rewilding Dogger Bank Seascape programma is wetenschappelijke data en onderzoek zo belangrijk, dat we besloten om bij beide expedities aan boord te gaan. Emilie zal met onder meer de hoofdonderzoeker van het programma, Jose M. Fariñas-Franco van de Atlantic Technological University, onderzoek doen naar paardenmosselen op de Doggersbank. Het doel is om het DNA van de paardenmosselen die nog op wrakken aanwezig zijn te vinden en te onderzoeken. Vervolgens bepalen we aan welke populatie deze het meest verwant zijn. Dat is belangrijk om te bepalen welke paardenmosselen we uit kunnen zetten om nieuwe riffen te kunnen vormen. Dit onderzoek vindt plaats aan boord van de MS Tender I, op de expeditie georganiseerd door Stichting Duik de Noordzee Schoon.
eDNA
Menno beleeft in juli zijn vuurdoop met zijn eerste reis aan boord van de MV Senckenberg naar de Doggersbank. Hij zal een meting maken van de soorten vissen en bodemdieren op 15 verschillende locaties. Daarvoor gebruikt hij de geavanceerde techniek genaamd eDNA. In 2021 deden wij ook onderzoek op de Doggersbank met eDNA monsters op verschillende plekken en dat onderzoek gaan we nu herhalen en uitbreiden. Onlangs kwam in het nieuws dat reuzenhaaien zwemmen door de Nederlandse windmolenparken op zee. Die conclusie is getrokken op basis van onderzoek met dezelfde techniek door hetzelfde instituut dat ons nu klaarstoomt voor deze expeditie: Wageningen University & Research.
Wie leven op de Doggersbank
Menno: “Door deze zomer een meting van het leven in zee te maken kunnen we over tijd vaststellen of onze inspanningen om de Doggersbank te rewilden effectief zijn. eDNA is een geweldige techniek om een beeld te krijgen van wat er in en op de zeebodem leeft. Welke soorten zien we op de Doggersbank, komen zeldzame haaien en roggen hier nog voor en op welke plekken zijn rifbouwende soorten aanwezig? We zijn heel benieuwd naar de resultaten: ze helpen ons te begrijpen wie er nu leven op de Doggersbank en op welke plekken we het leven in zee actief kunnen helpen, zoals met herstel van schelpdierriffen.”
Wetenschappelijke analyse
Emilie en Menno waren in Wageningen om bij dr. Reindert Nijland, universitair hoofddocent moleculaire mariene ecologie, te leren hoe ze zelf de eDNA monsters vanaf het schip kunnen verzamelen. Menno: “Ik ga aan boord met dozen vol potjes, flesjes, filters en andere instrumenten. Dan zal ik op 15 plekken samples nemen van het zeewater en aan boord het eDNA eruit filteren. Het filtraat dat overblijft, bevat het eDNA, dat ik gekoeld weer mee terug neem en overdraag aan het team van professor Nijland. Zij zullen de uiteindelijke analyse voor ons doen.”
Emilie en Menno vertrekken op 6 juli met twee onderzoeksexpedities naar de Doggersbank. Wij zullen uitgebreid verslag doen van deze bijzondere duo-expeditie.
Bekijk hieronder de beelden van de eDNA training. De foto’s zijn genomen door Xandra van der Eijk.
